Temat świadczeń pracowniczych jest niezwykle rozległy i obszerny, dobrze jednak się w nim orientować, zarówno z perspektywy przedsiębiorcy, jak i pracownika. Co kryje się pod mglistym terminem świadczeń pracowniczych? Jakie rodzaje świadczeń notuje polskie prawo i czym są rezerwy na świadczenia pracownicze? Spróbujmy odpowiedzieć na kilka podstawowych pytań.
Świadczenia pracownicze to w najogólniejszym wymiarze wszystkie korzyści materialne i niematerialne, finansowe etc., które pracownik czerpie, czy też otrzymuje od swojego pracodawcy. W tym terminie zawiera się m.in. sama wypłata wynagrodzenia za pracę, a także dokonywanie odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (tu dofinansowania wycieczek, wypoczynku, ale też na przykład paczki świąteczne itp.), odprowadzanie składek obowiązkowych na fundusze celowe – m.in. fundusz pracy – ubezpieczenie społeczne, zapewnianie dostępu do ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i higieny pracy, odzież i obuwie robocze, płatne urlopy, szkolenia i cały szereg podobnych świadczeń, mających charakter pieniężny lub rzeczowy. Dotyczy to więc każdej strony. Co w takim razie dobrze jest wiedzieć o świadczeniach pracowniczych?
Świadczenia pracownicze — rodzaje
Na początek ważny może się okazać sam podział świadczeń. Kwestię świadczeń pracowniczych reguluje dokument MSR (Międzynarodowy Standard Rachunkowości) 19, zgodnie z którym wyróżnia się cztery podstawowe rodzaje świadczeń:
- krótkoterminowe świadczenie pracownicze, podlegające rozliczeniu do dwunastu miesięcy od końca okresu sprawozdawczego, w którym wykonana została związana z nim praca. W kategorii świadczenia krótkoterminowego zawiera się przede wszystkim wynagrodzenie wraz ze składkami, płatny urlop/zwolnienie chorobowe, oraz wszelkiego rodzaju premie. Także zapewnienie pracownikowi opieki medycznej, służbowego samochodu, czy mieszkania mieszczą się w tym zakresie;
- świadczenie pracownicze po okresie zatrudnienia, czyli w głównej mierze emerytury, ryczałtowe odprawy emerytalne i inne świadczenia z tego zakresu. Mieszczą się tu również ubezpieczenia na życie, czy też dostęp do opieki medycznej po okresie zatrudnienia;
- inne długoterminowe świadczenia pracownicze, pod którymi kryją się nagrody jubileuszowe, świadczenia związane z długim stażem pracy, płatne nieobecności długoterminowe, takie jak urlop naukowy, urlop z tytułu długiego stażu pracy, czy długoterminowa renta inwalidzka;
- świadczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy.
Rezerwy na świadczenia pracownicze
Ponadto, zgodnie z Ustawą o rachunkowości, pracodawcy mają obowiązek tworzenia rezerw aktuarialnych, czyli ujmowania w bilansie konkretnych zobowiązań, wynikających z tytułu pozapłacowych świadczeń pracowniczych. Rezerwy aktuarialne należy tworzyć przede wszystkim dla świadczeń po okresie zatrudnienia – odpraw emerytalnych, rentowych, pośmiertnych, ale także nagród jubileuszowych, deputatów węglowych, opieki medycznej, mieszkań służbowych, niewykorzystanych urlopów, bonifikat dla emerytowanych pracowników, świadczeń wypłacanych przez zakładowy fundusz świadczeń socjalnych i innych, wynikających ze sformalizowanych i zwyczajowych zobowiązań pracodawcy względem pracownika.
Istnieją odstępstwa od tej reguły, rezerwa nie musi być ujmowana w bilansie na przykład, gdy jest wystarczająco niewielka względem całokształtu. Kwestie wysokości danych świadczeń mogą być ustalane na podstawie Kodeksu pracy lub opracowywane zbiorowo. Ważne jest, by korzystać z zapisów Międzynarodowego Standardu Rachunkowości nr 19 (MSR 19) lub Krajowego Standardu Rachunkowości nr 6 (KSR 6). Metody w nich zawarte opierają się na szacowaniu mobilności, śmiertelności i częstotliwości występowania nieszczęśliwych wypadków. Bada się również stopy procentowe, co przybliżać ma do odpowiedniego opracowania rezerw.
Zmiany w Ustawie o rachunkowości, a rezerwy na świadczenia pracownicze
Rok 2020 przyniósł nie tylko nowe przepisy, lecz także kłopoty z wypłatami bardzo wysokich odpraw pracowniczych, powodowane zwiększoną śmiertelnością w trakcie pandemii. Firmy nie miały bowiem utworzonych rezerw na takie świadczenia. Końcem 2019 roku wchodziła także w życie nowelizacja Ustawy o rachunkowości, która regulować miała to, jakie jednostki zobligowane są do tworzenia rezerw pracowniczych. O obowiązku tworzenia rezerw na świadczenia pracownicze traktuje art. 39 ust. 2 pkt. 2 omawianej ustawy. Zwolnione z obowiązku są podmioty wypisane kolejno w Ustawie, a także jednostki, które wymienia się w par. 1 Rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z 13 września 2017 roku. Kwestia tworzenia rezerw na świadczenia pracownicze jest obszernie opisana i opracowana przez ustawodawców. Samo tworzenie rezerw wymagane jest od jednostek corocznie. W temacie świadczeń pracowniczych, a przede wszystkim tworzenia rezerw, korzystać należy z pomocy aktuariuszy, nie jest to bowiem temat w żaden sposób prosty.
Świadczenia pracownicze – gdzie szukać więcej informacji?
Chcesz dowiedzieć się więcej? Zapytaj nas o świadczenia pracownicze podczas kolejnego spotkania. A jeśli nie jesteś jeszcze naszym Klientem — zapraszamy do współpracy — pozostajemy w dyspozycji w każdej kwestii, która pomoże Ci prężnie działać i rozwijać swój biznes. Skontaktuj się z nami już dziś.
Dowiedz się więcej także o:
- limitach podatkowych na 2023 rok
- krajowej podróży służbowej i zmianach od lipca 2023
Jeśli coś jest dla Ciebie niezrozumiałe lub chcesz zaczerpnąć więcej wiedzy księgowej to sprawdź nasz słowniczek polsko-księgowy.