Od momentu eskalacji konfliktu zbrojnego na Ukrainie, zewsząd docierały do nas informacje o jednej z najcięższych sankcji, jaką świat może obłożyć Rosję jako agresora – odcięciu od systemu SWIFT. Wiele osób zaczęło się w związku z tym zastanawiać, czym jest ten system i z czego wynika jego ogromne znaczenie. Spróbujmy więc przybliżyć pokrótce temat.
Pod nazwą SWIFT kryje się kilka opcji rozumienia przedmiotu tego akronimu. SWIFT to, po rozwinięciu, Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication, w tłumaczeniu polskim jest to więc Stowarzyszenie na rzecz Światowej Międzybankowej Telekomunikacji Finansowej. Organizacja powstała w 1973 roku i ma swoją siedzibę w Belgii. Do SWIFT należą przede wszystkim banki światowe, poza nimi członkostwo posiadają także domy maklerskie oraz innego rodzaju instytucje finansowe. Stowarzyszenie jest odpowiedzialne za stworzenie systemu wymiany informacji i obsługi transakcji międzynarodowych – również określanego mianem SWIFT. Ponadto pojęcie to może odnosić się do narzędzi systemowych – kodu SWIFT, służącego do identyfikacji poszczególnych instytucji finansowych, wchodzących w skład SWIFT lub przelewu zagranicznego – czyli odbywającego się za pośrednictwem omawianego systemu.
Co to SWIFT – zasady działania międzynarodowego systemu
System SWIFT, przez to, że zrzesza wszystkie najważniejsze światowe instytucje finansowe, pozwala na swobodne, międzynarodowe operacje pieniężne dokonywane w obrębie dowolnych walut. Ma ogromną przewagę nad innymi alternatywnymi systemami, umożliwiając wysyłanie przelewów w każdej walucie do dowolnego banku na świecie. System obsługuje ok. 40 milionów transakcji dziennie, bardzo istotny element stanowi więc dbałość o bezpieczeństwo przepływu informacji pomiędzy podmiotami. Korzystają z niego codziennie dziesiątki tysięcy banków światowych, giełdy, a także zwykli obywatele. SWIFT więc umożliwia dokonywanie transakcji międzynarodowych nie tylko pomiędzy osobami prywatnymi, lecz także rynkowymi gigantami jak i również całymi państwami. Za jego pomocą opłacane są międzynarodowe kontrakty, denominowane często w dolarach amerykańskich – taką sytuację ma m.in. Rosja w przypadku eksportu ropy i gazu. Odcięcie od tego typu systemu oznacza właściwie rynkową katastrofę i mnóstwo utrudnień w handlu międzynarodowym, dlatego też określa się pomysł wyłączenia z niego Rosjan najcięższą sankcją, jaką można nałożyć na państwo. Problem wynikałby wówczas z niemożności dokonywania międzynarodowych rozliczeń handlowych, a na dłuższą metę mógłby doprowadzić do poważnego kryzysu gospodarczego, przez chociażby braki w eksporcie i imporcie.
Przelew zagraniczny
Zagraniczne przelewy poprzez system SWIFT są niezwykle praktyczne i jak już zostało wspomniane, znacznie ułatwiają funkcjonowanie zarówno osobom prywatnym, jak i gigantom światowych rynków. Nawet jeżeli docelowo jeden z banków, w którym chce się dokonać transakcji nie przynależy do SWIFT, istnieje możliwość wykonania tego rodzaju przelewu, system korzysta bowiem z tzw. banków korespondentów. Z perspektywy zwykłego obywatela, jedynymi minusami, czy też elementami wymagającym poprawy może być czas realizacji tego typu przelewu, który może trwać nawet kilka dni (średnio do trzech dni roboczych) oraz koszty jego wykonania. Zazwyczaj najniższą opłatą za przelew SWIFT jest 10-25 złotych, może to jednak być nawet i kilkaset, w zależności od wysokości przesyłanej kwoty. Koszty można jednak podzielić pomiędzy nadawcę i odbiorcę (SHA) lub ustalić stronę, która je poniesie (OUR, jeśli będzie to nadawca lub BEN, jeśli odbiorca). Im wyższa jest kwota, którą się operuje, tym niższa jest prowizja od przelewu. Banki ponadto, prócz prowizji, doliczają koszt przewalutowania. Do wykonania przelewu niezbędne są, poza oczywistymi danymi odbiorcy, kod BIC/SWIFT jego banku oraz numer konta bankowego w formacie IBAN – International Bank Account Number, a więc numer rachunku międzynarodowego – dla Polski przykładowo, IBAN opiera się na dopisku PL przed numerem rachunku.
Co to jest kod SWIFT?
Kod SWIFT/BIC jest indywidualnym, międzynarodowym identyfikatorem przypisywanym do każdej instytucji finansowej wchodzącej w skład systemu SWIFT. Może zawierać osiem lub jedenaście znaków – liter oraz liczb, w zależności od tego, czy podawany jest kod oddziału dla danej jednostki bankowej. W tego typu kodzie, pierwsze cztery litery stanowią unikalny identyfikator instytucji, dwie kolejne wskazują na państwo, kod kraju, następne dwie lokalizację (np. miasto), a pozostałe trzy, jeżeli występują, są oznaczeniem konkretnego oddziału bankowego/instytucji. Dzięki niemu można łatwo rozpoznać i ustalić dane konkretnego podmiotu. SWIFT jako nazwa kodu często używana jest zamiennie z pojęciem kodu BIC (Business Indentifier Code). BIC jest właściwie tym samym co SWIFT, nie różni się niczym w swojej budowie, a jako pojęcie używany jest w wielu krajach o wiele bardziej powszechnie niż odnoszący się do systemu SWIFT. Dopuszczalne więc jest używanie obu tych nazw.
Alternatywy dla SWIFT
Na ten moment nie istnieje system bardziej powszechny i wydajny aniżeli SWIFT, powstają jednak alternatywy, które mogą w najbliższych latach próbować go doścignąć. W Unii Europejskiej działa już system o nazwie SEPA, który obsługuje transakcje w obrębie UE, póki co jednak, jedynie w Euro. Własną wersję mają też sami Rosjanie. Wraz z Białorusią i Iranem, który został pozbawiony uczestnictwa w SWIFT, operują systemem SPFS. Ponadto Chiny rozwijają swój autorski projekt pod nazwą CIPS, wciąż jeszcze rozpoczynający przygodę rynkową, mogący jednak w perspektywie lat nabrać dużego znaczenia międzynarodowego. Ostatecznie wygodną, acz wciąż traktowaną z dystansem formą pozostają kryptowaluty, które powoli torują sobie drogę ekspansji w dziedzinie finansów.
Zobacz również: