Inflacja stanowi jedno z najczęściej bodajże padających w ostatnich miesiącach haseł, galopującym spadkiem wartości pieniądza i zatrważającym wzrostem cen straszą nagłówki portali zajmujących się finansami, a także polityką. Jak w takim razie wygląda kwestia inflacji w Polsce na ten moment? Czy jest aż tak źle, jak zewsząd słyszymy?
Inflacja to temat nieustannie poruszany, do tego stopnia, że rząd zaproponował w ostatnim czasie specjalną tarczę antyinflacyjną, mającą na celu odgórne uregulowanie tej kwestii i pomoc w łagodzeniu skutków dynamicznego wzrostu cen. Rosnące ceny paliw, a co za tym idzie produktów i usług mogą martwić, warto więc orientować się nieco w tym temacie. Nieubłaganie bowiem gospodarka sprzężona jest na wszystkich biegunach, inflacja więc dotyczy nas zarówno jako konsumentów, jak i przedsiębiorców, czy właścicieli firm. Spróbujmy zatem przyjrzeć się dostępnym danym i odpowiedzieć na kilka kluczowych pytań.
Co to właściwie jest inflacja i jak się ją liczy?
W najogólniejszym znaczeniu, mianem inflacji określa się ruch cen w gospodarce, który pozwala na obserwację zmian wartości pieniądza w czasie. Jest to stały proces gospodarczy, który, jeżeli utrzymuje się w odpowiednim przedziale, napędza rynek i staje się zjawiskiem pożądanym – ceny muszą minimalnie w skali roku rosnąć, by nie powodować m.in. zastoju inwestycyjnego. Problem pojawia się w istocie wtedy, gdy ceny rosną zbyt szybko i wskaźnik inflacji zaczyna wynosić sporo więcej od celu inflacyjnego danego kraju. Wówczas pojawia się zagrożenie hiperinflacją. Głównym narzędziem wyznaczania aktualnego wskaźnika inflacji jest CPI (Consumer Price Index), czyli wskaźnik cen konsumpcyjnych. Zasady metodologiczne wyznaczane są przez ONZ, choć dane brane pod uwagę w poszczególnych krajach mogą się nieco od siebie różnić, a zarazem utrzymywać się w konkretnych ramach. Na terenie Unii Europejskiej, ważnym miernikiem inflacji jest również HICP (Harmonised Indices of Consumer Prices), czyli zharmonizowany wskaźnik cen konsumpcyjnych, który pozwala na ujednolicony pomiar inflacji w poszczególnych krajach członkowskich, a także i całej UE. Dodatkowo analizuje się i porównuje wskaźniki cen producentów (tzw. PPI – Producer Price Index), zwłaszcza w przemyśle, pod kątem prognostyki. Ponadto za miernik bierze się także wskaźnik cen w obszarze konsumpcji indywidualnej wynikający z wyliczeń agregatów, wchodzących w skład produktu krajowego brutto (PKB).
Skąd wiemy jaka jest inflacja w Polsce?
Za prowadzenie badań i mierzenie stopy inflacji w Polsce odpowiada przede wszystkim Główny Urząd Statystyczny. Tak też, wskaźniki cen konsumpcyjnych i cen producentów oraz deflator PKB są przez GUS regularnie obliczane i publikowane. Dodatkowo Narodowy Bank Polski zajmuje się obliczaniem tzw. inflacji bazowej, której wskaźnik pomaga w analizie i ocenie trendów zmian poziomu cen. W badaniach inflacji bierze się pod uwagę przede wszystkim analizę cen towarów i usług konsumpcyjnych na rynku detalicznym, a także budżetów gospodarstw domowych, w tym danych o przeciętnych wydatkach na towary i usługi konsumpcyjne. Ponadto istnieje również pojęcie tzw. koszyka inflacyjnego. Jest to pomiar oparty na zestawieniu cen najczęściej kupowanych produktów i usług, niezbędnych dla przeciętnego gospodarstwa domowego.
Ile ostatecznie wynosi inflacja w Polsce?
Zgodnie z zaprezentowanym przez GUS raportem z dnia 15.11 br. inflacja (mówiąc o wskaźniku CPI) w Polsce w październiku wyniosła 6,8%, co stanowi znaczący wzrost względem września, gdy wynosiła 5,9%. Dla szerszego oglądu, cel inflacyjny wyznaczony przez NBP wynosi 2,5% z uwzględnieniem wahania o jeden punkt procentowy, jest to więc spora różnica. Najbardziej dynamiczny wzrost cen dotyczy paliw, a także nośników energii, m.in. opału i gazu. Wzrosły także ceny żywności, tutaj wyróżnia się spory wzrost cen pieczywa. Prognostycy zakładali, że przy obecnej tendencji, inflacja jeszcze w tym roku przekroczy 7%, tak też wydarzyło się w listopadzie – GUS poinformował 30.11, że inflacja wynosi już 7,7%, jest to wynik historyczny, najwyższy w XXI w. Co ciekawe, przez ostatnie dwadzieścia lat, do sierpnia br. inflacja w Polsce nie przekraczała 5%, jest to więc sytuacja niewątpliwie alarmująca i na dłuższą metę niebezpieczna. Skutkami podwyższonej inflacji poza wzrostem cen, mogą być m.in. utrudnienia w prowadzeniu działalności gospodarczej, przedsiębiorcy mogą mieć bowiem problem z ustalaniem odpowiednich cen dla swoich produktów i usług. Ponadto wysoka inflacja obniża lub zupełnie wyłącza możliwości inwestycyjne, dostęp do kredytów staje się trudniejszy, a przedsiębiorcy muszą zachowywać większą ostrożność, osłabia to więc ostatecznie aktywność gospodarczą. Przeważnie wraz ze wzrostem wskaźników inflacji, nadchodzą także podwyżki podatków. Tym razem jednak, zgodnie z zapowiadaną tarczą antyinflacyjną, niektóre podatki mają zostać obniżone. Obniżki mają dotyczyć w szczególności cen paliw i gazu, akcyza na energię elektryczną ma zostać obniżona do zera, wprowadzony ma zostać także tzw. dodatek osłonowy. Pierwsze rozwiązania mają zostać wdrożone już w grudniu.
Sprawdź nasze inne wpisy: